Gözlük Çerçeveleri
Günümüzde gözlükler hem sağlık hem de aksesuar amaçlı olarak kullanılmakta. Göz sağlığımız için ağırlıklı olarak kullandığımız gözlüklerin çerçeveleri de bir o kadar önemli. Zira günlük yaşantımızın önemli bir parçası olan gözlüklerin çerçeveleri ne kadar konforlu ise o kadar konforlu bir kullanım elde ediyoruz. Ne kadar zevkimize uygunsa o kadar güzel geri dönütler alabiliyoruz.
Genellikle önemsiz olarak görülen gözlük çerçeveleri de aslında bir o kadar önemlidir. Gözlükte yer alan camın mümkün olan en iyi opsiyon olması yönünde adımlar atarken çerçeveyi genelde pek önemsemeyiz. Aslında daha önce belirttiğimiz gibi kullanım konforunu belirleyen asıl etmenlerden birisidir çerçeve.
Gözlük çerçevelerinin çeşitleri ağırlıklı olarak zevk ve kullanım amaçlarına göre şekillenmektedir. Belirli bir tipte çerçeveyi tercih ettikten sonra da kalitesi doğrultusunda satın alım gerçekleştireceğiniz optik mağazası üzerinden bir optisyenden bilgi almanızda fayda olacaktır. Yüz yapınıza uygun modeli belirledikten sonra doğru kalitede bir çerçeve seçmeniz noktasında size rehber olacaktır. Yüz tipine göre gözlük modelleri ile ilgili makalemize buradan ulaşabilirsiniz.
Gözlük çerçeve çeşitleri temel olarak üç gruba ayrılır. Bunlar metal, plastik ve kombine şeklindedir. Bu üç farklı malzeme grubuna ek olarak rim halkası tipine göre de çerçeveler gruplara ayrılır. Bunlar rim halkası bütün, nilör, faset, yarım olmak üzere dört gruptan oluşur.
Rim halkası bütün çerçevelerde lens tam olarak çevrelenmektedir. Nilör çerçevelerde rim halkası yarımdır ve diğer kısımda misine yer almaktadır. Faset çerçevelerde ise rim halkası bulunmaz. Lens doğrudan vidalanarak monte edilir. Bu çerçeve modelleri biraz hassas olduklarından daha dikkatli bir kullanım önerilmektedir. Yarım çerçevelerde ise üst rim yüksekliği azdır. Yakın gözlüğü yani okuma gözlüğü olarak kullanılmaktadır.
Gözlük çerçeve tiplerine bir bakalım.
Metal çerçeveler; yapıldığı hammaddenin metal olduğu çerçevelerdir. Zaman içinde metalin kaplaması ve yapısı bozulmayacak hammaddeden yapılması gerekir.
Metal çerçevenin yapıldığı hammaddelere göre;
Metal bir çerçeve üzerinde yapıldığı hammadde ile ilgili bir bilgi varsa ÖRN:12 K GF gibi bir ibre gördük.12 K demek çerçevenin kıratını yani ayarını belirtir. GF ise altın olduğunu belirtir.
12 R GF R = Hammaddesinin içinde karışım değil de üzerinde kaplama olarak mikron kalınlığını göstermiş olur.
12 K GF K = Metal malzemenin içinde altının karışım olarak bulunmasıdır.
Çerçeve hammaddesinin başka materyallerden yapılması ve hammaddesinin kaplanmış olması ile terle veya zamanla hava şartları nedeni ile kaplamalar bozulabilir. Bunu önlemek için çok ince bir film tabakasıyla verniklenir.
Nikel ve Gümüş Çerçeveler: Paslanmaya karşı çok daha dayanıklı olup direk çerçevenin üzerine kaplama da yapılabilir. Gümüş oranı daha fazla ise yaylanma ve esneme olmaz. Nikel oranının daha fazla olması ile daha sert ve şekli bozulmaz. Gümüş oranı fazla olduğu zaman matlaşma daha çoktur. Bu karışıma ihtiyaca göre çinko, pirinç eklenebilir.
Paslanmaz Çelik (İnox) Çerçeveler: Krom ve nikel karışımından oluşan çerçevelerdir. Bunlara hiç kaplama yapılmadan kullanılabilir. Elektro kaplama ile de kullanılabilir. Esneme ve yay özelliği olduğu için kullanışlıdır. Eğer çerçevenin materyali krom nikel paslanmaz çelik içeriyor ise daha sok tercih edilir. Ama çelik olduğu için islenmeleri zordur. İçerisine katılan gümüş ile işleme biraz daha kolaylaştırılır.
Alüminyum Çerçeveler: Alüminyum çerçevelerde hiç kaplama yapılmadan kullanılabildiği gibi üzerinde elektro kaplama vardır. Sert olması nedeniyle esnek olmadığı için kırılganlık özelliği fazladır. Gerçek optik özelliği içermeyen karışımlardan yapılmıştır. En önemli özelliği çok çabuk kırılmasıdır. Bunların tekrar kaynak ve tamiri yapılamamaktadır. Çok hafif çerçevelerdir.
Titanyum Çerçeveler : Çerçevelerde kullanılan diğer metallerden %50daha hafif ve %20 daha esnektir. Aşınmaya karşı %100 dirençli olduğu için çelikten daha sağlamdır. Ciltleri asidik olan veya kimyasal maddelerle çalışan kişiler için iyi bir seçimdir. Çünkü vücut tuzlan ve oksitleyici asitlerle reaksiyona girmez. Renk değiştirme ve korozyona uğramaz fakat fiyatı yüksektir. Titan çerçevelerde ayar ve düzeltme yaparken kaynak bölgelerine dikkat ederek kuvvet uygulanmalı, aşırı zorlanmamalıdır.
Nikel Kaplama Çerçeveler: Paslanmaya dayanıklıdır. Kolay ayarlanabilir.
Bakır-Nikel-Kalay Kaplama Çerçeveler: Kopma direnci yüksek olduğu için köprü, sap bağlantısı gibi parçalarda kullanılır.
Nikel-Bakır-Demir-Mangan Çerçeveler: Paslanmaya dayanıksız olduğu için alasım ve emayelerle kaplanabilir. Köprü, sap ve menteşe gibi parçaların üretiminde kullanılır.
Akıllı Metal (Memory Metal) Kaplama Çerçeveler: Titanyum ve Nikel alaşımıdır. Bu çerçeveler herhangi bir kaza sonucunda eğilme ve bükülmeye uğrasa da tekrar eski haline dönebilir.
Metal çerçeve çeşitleri bu şekildeydi. Şimdi plastik çerçeve çeşitlerine bakalım.
Tabii Plastikten Yapılan Çerçeveler: Hayvan boynuzundan ve kaplumbağa kabuğundan yapılırlar. Seri üretimi olmayan çerçevelerdir. Genellikle süs için kullanılırlar.
Termo Plastik Çerçeveler: Yumuşak ve esnek olup lastik ve kauçuk özelliği içerirler. Hammaddelerin geri dönüşümleri mümkün değildir.
Termoset Plastik Çerçeveler: Termo plastiklere göre daha serttir. Tekrar ısıtıldığında maddenin şeklinin geri dönüşüm özelliği vardır. Levha plastikten freze sistemi ile işlenebildiği gibi ergimiş plastiğin yüksek basınç altında kalıp içinde şekillendirilmesi ile enjeksiyon sistemi ile de imal edilirler. Sağlamlık ve kalite açısından freze sistemi ile imal edilenler tercih edilir.
Selüloz Nitrat Çerçeveler: Gözlük çerçevesi uygun olan bir materyal olan Selüloz Nitratın istenilen birçok özellikleri bulunmaktadır. Kolay islenebilir ve şekillenebilir. Parlaması kolaydır. Hava şartlarında kolay deforme
Selüloz Asetat Çerçeveler: Pamuktan elde edilen kimyasal plastik malzemelerdir. Selüloz Nitrata göre rutubet absorbe etmeye daha dayanıklıdır. Daha düşük ısıda yumu5ar. Bu nedenle tropikal ve subtropikal iklimi olan yerler için daha az uygun bir materyaldir. Isıtıldığı zaman genişler soğutulduğu zaman küçülür. Kolay şekil alır. Parlatması kolaydır. Sonradan boyamayla da renk alabilirler. Genellikle koruyucu gözlük çerçevelerinde kullanılır. İyi bir mekanik direnci, yüzey parlatma kabiliyeti ve statik olmayan özellikleri mevcuttur.
Akrilik Reçine Çerçeveler: Plastik hammadde grubunda olup şeffaflık özelliğinin yanında büyük stabilite (verilen seklin sabit kalması) ve az ısı ile yumuşama özelliğine sahiptir. Yarı saydam ve şeffaf renklerde de üretilir. Ancak hava şartlarından dolayı beneklenme görülür. Laminasyon projesi ile çok renkli ton etkisi yapan çeşit üretimi mümkün olabilmektedir. Az ısı ile şeklini değiştirip cam takma kolaylığına rağmen kırılgandır, hava şartlarına bağlı olarak beneklendiği için çok tercih edilmemektedir.
Selüloz Propinat Çerçeveler: Selüloz asetata yakın bir madde olup ancak asetik asit yerine propronik asit kullanılmıştır. Enjeksiyon metodu ile çerçeve imalatında kullanılmaktadır. Uzun yıllar birleşik çerçevelerin üst kısımları ve diğer parçalarında kullanılmıştır. Renklendirme eritmeden sonra boyama esnasında yapılmaktadır.
Optil (Optyl) Çerçeveler: Bu hammadde reçine tutkalı olup sıvı olan bu tutkalın kalıba dökülerek ısıtılmasıyla yapılır. Çerçevenin ön kısmı ve sap kısmı ayrı yapılmaktadır. Menteşeler döküm esnasında tutturulmaktadır. Isıtılınca kolayca eğilebilir. Diğer hammaddelerden daha hafiftir. 180° eski halini alır.CR39 lenslere uygulanan usulle boyanır. Perdahlama ve parlatma Poliüretan bir banyo içine batırılma suretiyle yapılmaktadır. Alerjik değildir.
Naylon (P.A.6) Çerçeveler: Daha çok güneş gözlüklerinde, spor ve emniyet gözlüklerinde kullanılır. Çerçevenin enjeksiyon metodu ile üretilmesi levha ile üretilmesinden daha elverişlidir. Boyama işlemi daha sonra yapılır. Bu yüzden boya iyi emilmediği için zamanla dökülmeler olur. Kolay esnemez, kırılabilir, yanıcıdır. İşlenmesi ve ayarlanması zordur.
XELEX Çerçeveler: Hiç ısıtma işlemi yapmadan istenilen şekil verilebilir. Genellikle Çocuk gözlüklerinde kullanılır. Çünkü kolay kırılmaz. Ve ayarlanması kolay yapılır.
NYLT Çerçeveler: Optil ile aynı özellikleri taşır. Ancak NYLT kırılabilir. Yanıcıdır, kolayca uzayabilirliği nedeniyle ayarlanması ve işlenmesi zor olmaktadır.
Cellulose Pianate Çerçeveler: Bu maddeden yapılan çerçeveler hafiftir, alerjik değildir. Şekli bozulmaz (stabildir). Dış etkenlerden rengi bozulabilir. Aşırı ısıtma çerçevenin tahribine neden olur. Uzadığında eski halini almaz. Lensin takılması sırasında da az sıcaklık ister.
Kopoliamid ve Poliamid Çerçeveler: Çok hafif, dayanıklı çizilmeye dirençli ve esnektir. Alerjik olmayan çerçeveler üretmek için enjeksiyon ile kalıplanan çeşitli naylon karışımlardır.
Karbon Lifi Çerçeveler: Dayanıklıdır. Verilen şeklini korur. Sıcak havadan etkilenmez. Hammaddesinin rengi siyah olduğundan bitmiş ürün şeffaf değil opaktır. Plastik malzemeye karbon tozu eklenerek elde edilir. Enjeksiyonla çerçeve şeklinde kalıplanır. Plastik çerçeve gibi hafif, metal çerçeve gibi dirençlidir.
Çerçeve çizgilerinin inceliği veya kalınlığı gözlüğün hem fonksiyonlarını hem de estetiğini değiştirir. Aynı biçimde ince metal bir gözlükle kalın plastik bir gözlük çerçevesi farklı görünmektedir. Renklerini dikkate almadan bu iki gözlüğü kıyasladığımızda ince metal çerçeve yüzde daha az fark edilirken kalın plastik çerçeve daha belirgindir.
Kombine gözlük çerçevelerinde de bazı kısımlar metal iken bazı kısımlar plastik malzemeden oluşmaktadırlar. Kısaca hibrit yapıda olduklarından bahsedebiliriz.
Çerçeveler ile ilgili daha detaylı ve ayrıntılı bilgi için Hermoda Gözlük optik mağazalarını ziyaret edebilir, çevrimiçi olarak mail ve whatsapp hattı üzerinden iletişime geçebilirsiniz.
